ASDA Nedir? Havacılıkta ASDA’nın Anlamı ve Önemi
ASDA, havacılıkta “Accelerate-Stop Distance Available” ifadesinin kısaltmasıdır ve “Hızlanma-Durma Mesafesi” olarak çevrilebilir. ASDA, bir uçağın kalkış sırasında maksimum hızına ulaşıp durması için gereken güvenli pist mesafesini tanımlar. Bu terim, özellikle uçuş emniyeti açısından kritik bir öneme sahiptir, çünkü pilotların kalkış esnasında karşılaşabilecekleri acil durumlarda güvenli bir şekilde durabilmeleri için bu mesafeye ihtiyaçları vardır.
ASDA’nın doğru hesaplanması, uçuş güvenliğini artırır ve uçakların kalkış veya iniş sırasında kazaların önlenmesine yardımcı olur. Bu nedenle havalimanları, pist uzunluğu ve ASDA değerleri gibi bilgilerle uçuş güvenliğini sağlamak adına düzenli olarak hesaplamalar yapar ve pistleri ASDA kriterlerine göre düzenler.
ASDA (Accelerate-Stop Distance Available) Nasıl Hesaplanır?
ASDA, pistin kalkış için ayrılmış kısmı ve varsa “stopway” adı verilen ek güvenlik alanının toplamıdır. Stopway, uçağın hızlanmayı bırakarak durabileceği ek bir alan olarak tasarlanır. ASDA hesaplanırken şu bileşenler dikkate alınır:
•Pist Uzunluğu (Takeoff Run Available – TORA): Uçağın kalkış için kullanabileceği temel pist uzunluğudur.
•Stopway: Uçağın hızlanma sonrasında durma işlemini güvenle tamamlaması için eklenen alan.
Bu hesaplama, kalkış esnasında acil bir durma gereksinimi oluştuğunda uçağın güvenli bir şekilde durmasını sağlamak amacıyla yapılır. Uçak hızlandığı sırada herhangi bir motor arızası veya başka bir acil durum meydana gelirse, ASDA mesafesi uçağın kontrollü bir şekilde durabilmesini sağlar.
Havacılıkta ASDA’nın Önemi
ASDA, hem havayolu şirketleri hem de pilotlar için uçuş planlamasında kritik bir faktördür. Aşağıdaki noktalarda ASDA’nın önemi öne çıkar:
1.Uçuş Emniyeti: ASDA, acil durumlarda uçağın güvenli bir şekilde durabilmesini sağlar ve kalkış sırasında karşılaşılan riskleri en aza indirir.
2.Uçak Performansı: Farklı uçak modelleri ve yük kapasitelerine göre ASDA değişiklik gösterebilir. ASDA, kalkış ağırlığı, hava durumu ve pist koşullarına göre optimize edilir.
3.Havalimanı Planlaması: Havalimanları, pistlerin uzunluğunu ve güvenlik alanlarını belirlerken ASDA’yı göz önünde bulundurur. Böylece, hem büyük hem de küçük uçakların kalkış güvenliğini sağlamak amacıyla uygun pist düzenlemeleri yapılır.
ASDA ve Diğer Havacılık Terimleri Arasındaki İlişki
Havacılıkta ASDA, bazı benzer terimlerle birlikte değerlendirilir. Bunlar:
•TORA (Takeoff Run Available): Kalkışa uygun olan pist mesafesidir.
•TODA (Takeoff Distance Available): Kalkış için kullanılabilir toplam mesafedir; TORA ve “clearway” alanını kapsar.
•LDA (Landing Distance Available): İniş için kullanılabilir pist mesafesidir.
ASDA, TORA ile başlar, gerekirse stopway ile uzatılır. Bu terimler, uçakların kalkış ve iniş güvenliği için önemlidir ve pistlerin tasarımında büyük rol oynar.